Het voedselbos: een verborgen pareltje met recreatieve waarde!
‘’Waarom kennen we dit niet?’’ – dat was de reactie van René en Helena toen zij aankwamen in het Westpark in Groningen. Een natuur- en recreatiegebied op slechts 10 minuten fietsafstand van de binnenstad, en toch voor vele Stadjers nog onbekend terrein. Dat je er naast mooie wandelpaden, nu ook de beginselen van een openbaar voedselbos kan vinden, heeft alles te maken met de droom van René en Helena: het creëren van een duurzaam voedsellandschap. Hier wilde ik meer over weten! En dus sprong ik op m’n fiets om het stel te ontmoeten in het Westpark.
Per toeval ontdekt
Ik ontmoette René en Helena aan het begin van het voedselbos en vertelde ze enthousiast dat ik deze plek vorig jaar bij toeval ontdekte tijdens een fietstocht. Wat blijkt? Ook zij stuitten bij toeval op deze prachtige plek.
René: ‘’We waren eigenlijk op zoek naar de locatie voor de tiny houses, want daar hadden we van gehoord. En we wisten dat dat in het Westpark kwam. We moesten het in de navigatie invoeren, want we hadden geen idee waar het Westpark lag. Terwijl we dus in het centrum woonden, dus eigenlijk maar een paar kilometer er vandaan.’’
Eenmaal op deze plek aangekomen zagen ze naast de lege kavel die bestemd was voor de tiny houses, nog veel meer lege kavels. Eén van die kavels trok hun aandacht.
René: ‘’De kavel was echt gewoon een kaal grasland, een beetje een ruigte terrein. Dus toen begon het bij ons opeens te dagen van… hee.. kunnen wij hier wat mee?.. wat is dit?.. van wie is dit?.. wat gaat hier gebeuren?’’
Ondanks dat het stel in eerdere gesprekken met de Gemeente Groningen te horen had gekregen dat er geen plek was voor hun voedselbos project, bleek er toch iets mogelijk te zijn met de kavel die ze op het oog hadden.
René: ‘’Ja toen we dit perceeltje gespot hadden, ging het eigenlijk best wel snel. Binnen een jaar konden we starten.’’
Van grasveld naar voedselbos
Inmiddels zijn René en Helena nu 2 jaar bezig met de ontwikkeling van het voedselbos en is er al heel veel gebeurd.
Helena: ‘’In het 1e jaar is alles hier omgewroet door varkens, hebben we een pad aangelegd en zijn er vijvers uitgegraven…dus echt de grote dingen. En afgelopen winter zijn we grotendeels begonnen met echt het aanplanten van het voedselbos. We zien nu alles ontwaken. We krijgen nu steeds meer een beeld van, zo gaat het worden, zo krijgt het uiteindelijk vorm…’’
René; ‘’ja, want afgelopen winter zijn er echt wel honderden planten, boompjes en struikjes de grond in gegaan, en het worden er alleen maar meer. We hebben nu ongeveer 1/3 aangeplant.’’
Bij het aanleggen van het voedselbos is een bepaalde manier van denken en ontwerpen nodig. Zo verteld René dat zij werken met de principes van permacultuur, wat staat voor permanente agricultuur. Waar de meeste akkers bestaan uit 1 jarige planten, die je elk jaar weer opnieuw moet planten, focus je met permacultuur op het creëren van meerjarige systemen. René: ‘’Dus in een voedselbos, heb je een bossysteem waarin je werkt met bomen en struiken. En je probeert het zo in te delen zoals de natuur werkt eigenlijk – dus je bouwt een ecologisch systeem op waarbij je gebruik maakt van de kracht van de natuur.’’
Maar wie denkt dat dat betekent dat de natuur alles doet, en je zelf helemaal niks meer hoeft te doen heeft het mis.
René; ‘’Het wordt weleens gekscherend ‘’luiboeren’’ genoemd, maar het is alles behalve dat. Het begint al bij het uitdenken, plannen, alles uitwerken en aanleggen. En het is continue in beweging, dus je moet wel continue monitoren, en continue met van alles bezig zijn. Dus lui is het zeker niet.
Helena: ‘’Leuk is het wel!’’
Recreatieve waarde boven productie
Het voedselbos is openbaar, dus ‘’ in principe kan iedereen langskomen om een appeltje te plukken’’, aldus René. Dit betekent ook dat er geen oogst gegarandeerd kan worden. Toch denkt het stel wel na over eventuele samenwerkingen met restaurants.
René: ‘’Wat we hopen, is dat we op een gegeven moment nieuwe of interessante gewassen ontdekken, die niet veel verkrijgbaar zijn, en dat restaurant bijvoorbeeld denken van ‘’hé dit is wel een heel interessant product.’’
Helena: ‘’Toch hebben wij geen commercieel uitgangspunt. We zijn namelijk een stichting. Mensen vragen wel eens van ‘’hoe doe je dat dan’’? Maar wij werken vooral met subsidies en donaties. We werken er daarom ook gewoon naast. Wij doen het allemaal vrijwillig en we werken ook met heel veel vrijwilligers. We hebben vrijwilligers die de dieren voeren, maar ook een club die helpt bij het aanplanten en het onderhouden van het voedselbos. Dus we doen niet alles met z’n 2en gelukkig, want dat is wel veel.’’
Bron van inspiratie
Aan het einde van ons wandeling door het voedselbos, vraag ik het stel wat hun geïnspireerd heeft om dit project te starten. Naast het lezen van vele boeken en het zien van vele documentaires, bleek er één bron van inspiratie te zijn die doorslaggevend was: Voedselbos Ketelbroek.
René; ‘’In 2009 hebben zij een oud akker omgetoverd tot voedselbos. Dat is echt een pareltje, zeker in die omgeving, want je ziet de weilanden er nog omheen. Het is echt een mooi florerend bos geworden, met alle dieren en insecten die er nu leven, die er eerder niet waren. En dan denk je echt; daar is écht natuurherstel gaande.’’
Helena: ‘’En dat was wel echt onze grootste inspiratie voor het voedselbos. Toen we daar kwamen, toen hadden we pas echt iets van ‘’ja dit is het’’. We vonden het altijd al heerlijk om in een bos te wandelen en toen dachten we van, wat nou als je zo’n bos hebt, maar dat je er ook nog kan plukken, dat het dus eetbaar is, hoe mooi is dat.’’
Ook de documentaire ‘’My Biggest Little Farm’’ heeft een bijzonder rol gespeeld.
René: ‘’Wij hebben hem hiernaast bij Tuinindestad getoond op de beamer en toen ook laten zien aan mensen van ‘’..dit willen we dus doen, maar dan een stukje kleiner.’’
In deze documentaire komt heel mooi naar voren dat de natuur uiteindelijk zelf alle problemen oplost, zolang je de natuur hier ook de tijd voor geeft.
René: ‘’Ja er moet een natuurlijk evenwicht ontstaan, en in elk ecosysteem heb je dat. En dat is gewoon vertrouwen op de natuur van, dat lost zichzelf wel op. Niet gelijk aan bestrijding doen, of gelijk dingen zelf willen oplossen, maar wachten op dat de natuur met een oplossing komt. En daar vallen alle puzzelstukjes op z’n plaats, dus laten we hopen dat dat hier ook gebeurd.’’
Fotografie door: Anouk Mos / Wouter van de Weerd
Wil jij ook iets goeds doen voor onze natuur?
Een voedselbos van 1,5 hectare aanplanten is misschien niet voor iedereen weggelegd. Toch kun jij ook zelf aan de slag!
René: ‘’Start met iets wat jij belangrijk of interessant vind en ga daar kijken van hé.. wat kan ik daarin verduurzamen? Met eten kun je bijvoorbeeld wat vaker biologisch of lokaal voedsel gaan kopen.’’
En ben je nieuwsgierig geworden naar het voedselbos project van René en Helena? Fiets er dan binnenkort zelf even langs, of kom op 2 juli naar de opening van hun interactieve wandelroute!
